Hoe werkt een fotovoltaïsche zonnestroominstallatie?

En wat zijn de taken van een omvormer?

Maart 2012

Hoe werkt een fotovoltaïsche zonnestroominstallatie?

Hoe werkt een zonnestroominstallatie?

Een fotovoltaïsche (PV), of zonnestroominstallatie zet zonlicht om in elektriciteit. In zo’n installatie, verzamelen de zonnepanelen zonne-energie in de vorm van gelijkstroom.

Een omvormer verandert die gelijkstroom vervolgens in wisselstroom zodat je de energie in huis kan gebruiken. Het overschot aan stroom wordt afgegeven aan het elektriciteitsnet.

1. Zonnepanelen
Zonnepanelen of fotovoltaïsche panelen bestaan uit verschillende zonnecellen. Wanneer er zonlicht op zo’n zonnecel valt, beginnen de elektronen in de cel te bewegen en ontstaat er gelijkstroom.

2. Omvormer
De omvormer vormt het hart van elke zonnestroominstallatie. Dit apparaat zet de gelijkstroom van de zonnepanelen om in wisselstroom. Tijdens die omzetting is het zeer belangrijk dat er zo weinig mogelijk energie verloren gaat. Het rendement van een omvormer is dus van essentieel belang.

3. Meters

Hoe werkt een zonnestroominstallatie?
BelgiëNederland

Groenestroomteller

De groenestroomteller noteert hoeveel kWh uw installatie produceert. Dit is belangrijk voor de hoeveelheid groenestroomcertificaten die u ontvangt.

 

Elektriciteitsmeter

De elektriciteitsmeter registreert wat u zelf van het net afhaalt en loopt dus achteruit wanneer u meer produceert dan u verbruikt.

Elektriciteitsmeter

De elektriciteitsmeter registreert wat u zelf van het net afhaalt en loopt dus achteruit wanneer u meer produceert dan u verbruikt.

4. Monitoringsysteem
Een monitoring systeem maakt het mogelijk om op afstand de productie van uw omvormer te bekijken, en eventueel op te slaan. Ook kunt u op de hoogte worden gehouden in het geval er zich een storing voordoet.

De taken van een omvormer

De taken van een omvormer zijn net zo gevarieerd als ze veeleisend zijn:

1. Omzetting gelijk- naar wisselstroom met lage verliezen
Een van de belangrijkste kenmerken van een omvormer is de omzettings-efficiëntie. Deze waarde geeft aan welk deel van de als gelijkstroom ingevoerde energie terugkomt in de vorm van wisselstroom. Moderne apparaten werken met een rendement tot ongeveer 98 procent.

2. MPP-tracking
De vermogenscurve van een zonnepaneel is sterk afhankelijk van de stralingsintensiteit en de temperatuur van het zonnepaneel, met andere woorden van waarden die voortdurend veranderen in de loop van de dag. Daarom moet de omvormer het optimale werkpunt vinden en deze permanent bewaken op de stroomcurve. Zo haalt hij in elke situatie het maximale vermogen uit de PV panelen.

Het optimale werkpunt heet het 'Maximum Power Point' (MPP). Het zoeken naar en het volgen van het MPP wordt daarom "MPP-tracking” genoemd. MPP-tracking is van zeer groot belang voor de energie-output van een zonne-energie installatie.

3. Bewaking en beveiliging
Aan de ene kant bewaakt de omvormer de energie-opbrengst van de zonne-energie installatie en signaleert hij eventuele problemen. Anderzijds bewaakt hij het elektriciteitsnet waaraan de omvormer is aangesloten. Bij een probleem in het elektriciteitsnet moet de omvormer dus onmiddellijk de installatie van het net scheiden, dit om veiligheidsredenen of ter ondersteuning van het net - afhankelijk van de vereisten van de lokale netbeheerder.

Bovendien heeft de omvormer in de meeste gevallen een apparaat dat veilig de stroom van de panelen kan onderbreken. Als het licht schijnt, staan PV panelen altijd onder spanning en daarom kunnen ze niet worden uitgeschakeld. Als de omvormer tijdens bedrijf wordt losgekoppeld, kan dit tot gevaarlijke vlambogen leiden die niet doven als gevolg van de gelijkstroom. Als het uitschakelapparaat direct in de omvormer geïntegreerd is, kan de installatie en bedrading aanzienlijk eenvoudiger worden uitgevoerd.

4. Communicatie
Communicatie-interfaces op de omvormer maken het mogelijk om alle parameters, bedrijfsgegevens en opbrengsten te controleren en te bewaken. De gegevens kunnen worden opgevraagd en parameters voor de omvormer kunnen worden ingesteld via een netwerkverbinding, industriële veldbus zoals RS485, of draadloos via SMA Bluetooth®.

In de meeste gevallen worden de gegevens via een datalogger opgevraagd, die de gegevens van verschillende omvormers verzamelt, verwerkt en - indien gewenst - doorstuurt naar een gratis online gegevensportaal (bijv. SMA Sunny Portal in combinatie met een Sunny WebBox, Sunny Home Manager of Webconnect).

5. Temperatuursbeheer
De temperatuur in de behuizing van de omvormer heeft eveneens invloed op de efficiëntie. Als de temperatuur te veel stijgt, moet de omvormer zijn vermogen verminderen. Onder bepaalde omstandigheden kan het beschikbare vermogen van het paneel daarom niet volledig worden gebruikt.
Enerzijds kan de opstellingslocatie invloed hebben op de temperatuur, een constant koele omgeving is namelijk ideaal. Anderzijds is de temperatuur direct afhankelijk van de werking van de omvormer: zelfs een rendement van 98 procent betekent een vermogensverlies van twee procent (in de vorm van warmte). Als het installatievermogen 10 kW is, dan is de maximale thermische capaciteit nog steeds 200 watt.

Daarom is een efficiënt en betrouwbaar koelsysteem voor de behuizing zeer belangrijk, bv. SMA's "OptiCool"-koelconcept. De optimale thermische lay-out van de componenten zorgt ervoor dat ze hun warmte direct aan de omgeving kunnen afgeven, terwijl de gehele behuizing tegelijkertijd als een koellichaam fungeert. Hierdoor kunnen de omvormers op maximale nominale capaciteit werken, zelfs bij omgevingstemperaturen tot 50 °C.

6. Bescherming
Met een weerbestendige behuizing, ideaal gebouwd in overeenstemming met de beschermingsklasse IP65, kan de omvormer op elke gewenste plek buiten worden geïnstalleerd. Dit heeft als voordeel dat de omvormer dichter bij de panelen kan worden geïnstalleerd waardoor de kosten voor de relatief dure DC-bedrading lager zijn.